Tiroid bezi hastalıkları endokrin bozukluklar arasında en yaygınıdır. Tiroid bezi hormonları insan organizmasında çok önemli fonksiyonları düzenlemektedir. Tiroid bezi işlevinde veya yapısında anormallikler olan hastalar çeşitli nedenlerle hastaneye başvururlar. Tiroid hormonları düzeylerinin artması (hipertiroidizm) veya azalması (hipotiroidizm) durumunda farklı semptomlar ortaya çıkar.
Ayrıca, tiroid bezi hastalıkları bezin lokalize veya genel büyümesine bağlı semptomlar (diffüz guatr, multinodüler guatr veya tek tiroid nodülü) ile ortaya çıkabilirler. Bu değişiklikler, iyi huylu veya kötü huylu, fonksiyonel anormallikler veya neoplazilerden kaynaklanabilir.
Bazı semptomlar, sonunda spesifik tiroid hastalıkları veya sendromları olarak teşhis edilebilecek tipik problemlerdir. Hipertiroidizm (tirotoksikoz) ile ilgili teşhisler için, bu şikayetler arasında kilo kaybı, kaygı veya sinirlilik, artan terleme, titreme, ishal, çarpıntı, kas zayıflığı, ısı intoleransı yer alabilir. Hipotiroidizm ile ilgili teşhisler için tipik problemler arasında yorgunluk, kilo alımı, depresyon, uyuşukluk, kuru cilt, soğuk intoleransı, ses değişikliği, adetlerde değişiklik, kas krampları yer alır.
Tiroid büyümesi (guatr), hiper veya hipotiroidizm bağlamında ortaya çıkabilir. Normal tiroid hormon üretimi olan bir hastada da (ötiroid hasta) ortaya çıkabilir. Tiroid büyümesi ile ilgili tipik şikayetler arasında genel boyun şişmesi (yaygın guatr), boyun kitlesi (uninodüler veya multinodüler guatr), disfaji (yutma güçlüğü) , boyun ağrısı veya ses kısıklığı bulunur. Herhangi şikayet olmadan ancak tiroid fonksiyon bozukluğu semptom ve bulgularının araştırılmasına yol açan “anormal tiroid fonksiyon testleri” olarak bilinen durumlar da olabilmektedir.
Tiroid hastalıklarını sadece bir kan testi kullanarak doğru olarak teşhis etmek, modern klinik laboratuvarların en büyük başarılarındandır. Eğer yukarda belirtilen şikayetleriniz varsa bir İç Hastalıkları uzmanına başvuru yaparak Tiroid hastalığınızın olup olmadığını kontrol ettirebilirsiniz.
Tiroid hormonları neredeyse tüm organların fizyolojik fonksiyonlarını yerine getirmesi için çok önemlidir. Sağlıklı veya hastalıklı tiroid fonksiyon durumunu rutin değerlendirmek için kullanılan testler;
- TSH (Tiroid Stimüle edici Hormon)
- Serbest T4
- Serbest T3
Fakat bir hastanın tiroid durumu hakkında karar vermek için TFT, fizik muayene bulguları, şikayetleri birlikte değerlendirilmelidir
Tiroid hastalıkları yaygın göründüğü için tiroid fonksiyon testleri (TFT) birincil ve ikincil basamak testler olarak en yaygın kullanılan testlerdendir. TSH tiroid fonksiyon testlerini değerlendirmek için tek başına ve en çok kullanılan, ön tarama testi olarak kullanılması önerilen bir testtir. Fakat bazı durumlarda sadece TSH istenmesi yanlış yorumlamalara neden olacağı için bir çok sağlık kurumlarında TSH ve sT4 beraber istenmektedir. Bazı gerekli durumlarda ise ikincil olarak sT3 istenebilmektedir.
TFT uzun yıllar süren araştırmalar sonucu geliştirilmiş, tam otomatize immünoanaliz yöntemleri ile çalışılmaktadır. Bu testler için rutin diğer biyokimya testleri gibi açlık gerekmektedir, sirkadiyen ritme sahip oldukları için numunenin özellikle sabah saatlerinde alınması önerilmektedir.
Bazı daha spesifik testler kesin tanıya ulaşmak için kullanılabilinir.
- Tiroglobulin
- Anti- TPO
- Anti- TG
- Anti- TSH reseptör antikoru