Covid Hastalığı Nedir?
SARS-CoV-2, COVID-19 olarak kısaltılan 2019 yılında tespit edilmiş solunum yolu hastalığına neden olan yeni bir koronavirüstür. SARS-CoV-2 yayıldıkça virüs değişir ve bu da yeni varyantlara neden olur. Bazı varyantlar diğerlerinden daha kolay yayılabilir, aşılara veya tedavilere daha dirençli olabilir.
Covid 19 Hastalığı kimlerde görülür?
Her yaş bireylerde görülmek ile birlikte, yaşlıları (özellikle 70 yaş üstü) ve altta yatan başka sağlık sorunları olan kişileri daha fazla etkiler: Kronik akciğer hastalığı (KOAH vb.), kardiyovasküler hastalık, diyabet, kronik böbrek hastalığı ve kanser gibi altta yatan başka sağlık sorunları olan kişiler, büyük komplikasyonlar için daha yüksek risk altındadır. Kanser hastaları, daha yüksek komplikasyon riski altındadır. Bunun nedeni, kanserin ve tedavisinin bağışıklık sisteminizi zayıflatabilmesi ve hastanın enfeksiyonlarla savaşma yeteneğiniazaltmasıdır. Kan kanseri olan kişiler, solid tümörleri olan kişilere göre uzun süreli enfeksiyonve COVID-19’dan ölüm açısından daha yüksek risk altındadır. Bunun nedeni, kan kanserli hastaların genellikle virüslere karşı antikor üreten anormal veya tükenmiş bağışıklık hücrelerine sahip olmalarıdır. Risk, aktif tedavi döneminin ötesine de uzanabilir. Kanser hastaları tedaviyi sonlandırdıkları veya ameliyattan sonra hastaneden ayrıldıklarında tedavinin etkileri hemen sona ermez. Kanserden sonraki etkiler ve tedavinin immünsüpresif etkileri uzun süreli olabilir tedaviden sonra da kanser tanısı almış kişilerin dikkatli olması gereklidir.
Bağışıklık sisteminizi güçlü tutmanın yolları var mı?
Yetersiz uyku, bağışıklık sistemini baskılayan en güçlü yollardan biridir. Herkesin farklı bir eşiği vardır, ancak bir gecede en az altı, yedi ya da ideal olarak sekiz saat uyku alamıyorsanız, bağışıklık sisteminin tehlikeye girebileceğine dair bilimsel kanıtlar vardır.
Ayrıca egzersiz yapmak, tercihen yürüyüş veya koşu gibi aktiviteler kalbe kan pompalanmasını sağlar ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Kanseri atlatmış ve böbrek nakli olan olan kişiler için spor salonuna gitmektense, dışarıda temiz ve açık havada yürüyüşe çıkmak çok daha faydalıdır. Ayrıca COVID-19 salgını sırasında sağlıklı ve güçlü kalmanın bir diğer yolu, sağlıklı beslenmedir. Bağışıklık sistemimizin yüzde 70-80’i gastrointestinal ( mide– bağırsak ) sistemden etkilenir ve bağışıklık sistemimizin yediğimiz yiyeceklerden ve bağırsaklarımızda gelişen mikroplardan doğrudan etkilendiğini gösteren çalışmalar mevcuttur. Meyve ve sebzelerden oluşan dengeli bir diyet bağışıklık sistemi için çok önemlidir
Grip aşısı da dahil olmak üzere, güncel aşıları olmak, sigara kullanmamak ve sigara içilen alanlarda bulunmamaya özen göstermek ve diğer tüm tıbbi durumlarınızın ( yüksek tansiyon, akciğer hastalığı, diyabet vb. ) kontrol altında olduğundan emin olmak bu süreçte önemli bir rol oynamaktadır.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (A.B.D), 5 yaş ve üzerindeki herkesin birincil COVID-19 aşı serisi almasını önermektedir. Bu, kanser de dahil olmak üzere altta yatan tıbbi duruma sahip olan çoğu insanı kapsar. Yakın zamanda bağışıklık sistemini baskılayan kemoterapi, kök hücre veya kemik iliği nakli veya hücre tedavisi gibi kanser tedavisi gördüyseniz, doktorunuz aşı yaptırmadan önce bağışıklık sisteminizin iyileşmesini beklemenizi önerebilir. Veya doktorunuz bağışıklığı baskılayıcı tedavi almak için aşıdan sonra birkaç hafta beklemenizi önerebilir. Aşı sonrası antikor seviyenizin belirlenmesi için Covid 19 IgG testi yapmanız ve antikor seviyenizi öğrenmeniz mümkün. Bu test koruyuculuk seviyenizin belirlenmesinde yararlı bir testtir.
Kanser Hastaları nasıl önlem almalı ?
COVID-19 aşısı ve destekleyici aşı olun.
Burnunuzu ve ağzınızı kapatan iyi oturan bir maske takın.
Sizinle yaşamayan insanlardan 6 metre uzakta durun.
Kalabalıklardan ve yetersiz havalandırılan iç mekanlardan kaçının.
Bazı doktorlar, temas halinde olduğunuz herkesin aşılandığından ve/veya COVID-19 testinin negatif olduğundan emin olmanızı tavsiye etmektedir.
Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın. Sabun ve su yoksa el dezenfektanı kullanın.
Öksürük ve hapşırıkları örtün.
Sık dokunulan yüzeyleri günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin.
Sağlığınızı izleyin ve COVID-19 semptomlarına karşı dikkatli olun.
Aile üyeleriniz, sevdikleriniz ve bakıcılarınız da bu önlemleri uygulayarak sizi ve ciddi COVID-19 riski yüksek diğer kişileri korumaya yardımcı olabilir. Eldiven ve maske kullanmanız, ayrı odalarda kalmanız ve mekanın düzenli temizlenmesi çok önemli. Ayrıca ellerinizi de yıkamayı unutmayın.
Aktif olarak tedavi gören kişilerin mümkünse toplu taşıma araçlarını tercih etmemeleri önemli
Ailenizden biri hastalandığında ya da olası semptomlar gösterdiğinde aranıza biraz mesafe koymanızda fayda var.
Eğer belirtiler oluşmaya başladıysa (yüksek ateş, derin kuru öksürük, halsizlik, nefes darlığı ve derin nefes alamama) bir PCR testi yaptırın ve doktorunuza en kısa zamanda ulaşın